1. Πώς προσεγγίζει το Ψυχόδραμα την Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή; (Τι είναι η ΓΑΔ για το Ψυχόδραμα, γιατί εκδηλώνεται; κλπ)

Το ψυχόδραμα δεν προσεγγίζει τον άνθρωπο με διαγνώσεις. Αντίθετα ο θεραπευτής στην φιλοσοφία του ψυχοδράματος κοιτάει τον άνθρωπο όπως είναι την δεδομένη περίοδος και προσπαθεί να συνδεθεί με την πραγματικότητα του εκείνο το διάστημα. Τον κοιτάει ολιστικά, χωρίς ταμπέλες, με το βλέμμα του ανοιχτό. Κοιτάει το σύμπτωμα σαν έναν τρόπο λειτουργίας που το άτομο έχει μάθει με βιωματικό τρόπο και προσπαθεί να τον κατανοήσει και να τον συνοδεύσει μέχρι να μάθει κάτι νέο, πιο λειτουργικό την δεδομένη περίοδο.

Η φιλοσοφία του ψυχοδράματος βασίζεται στην θεωρία των ρόλων. Σύμφωνα με αυτήν, το άτομο έχει πολλούς ρόλους στην προσωπικότητα του, που τον βοηθούν να αλληλεπιδρά με την πραγματικότητα του μέσα στη ζωή την κάθε στιγμή. Κάποιοι ρόλοι είναι προοδευτικοί και προάγουν το άτομο προς την ζωή με δημιουργικότητα και αυθορμητισμό. Κάποιοι άλλοι είναι πιο περιοριστικοί και μπορεί να κρατάνε το άτομο πίσω στον φόβο. Άλλοι είναι ρόλοι επιβίωσης που εμφανίζονται σε δύσκολες περιόδους της ζωής και στόχος τους είναι να συντηρήσουν την ζωή με όποιον τρόπο.

Πολλοί ρόλοι συνυπάρχουν την ίδια στιγμή. Άλλοι είναι υπερανεπτυγμένοι, άλλοι υποανάπτυκτοι και άλλοι επαρκείς. Στην ψυχοδραματική φιλοσοφία, προσπαθούμε να φέρουμε τους ρόλους αυτούς σε μία ισορροπία, μειώνοντας τους υπερβολικούς, αναπτύσσοντας τους αδύναμους, κρατώντας όσους μας προάγουν και δημιουργώντας νέους που μας είναι πιο χρήσιμοι. Έτσι η ψυχοθεραπεία, είναι κατά κάποιο τρόπο μία βιωματική μέθοδος εκπαίδευσης στην αυτογνωσία και την ανάπτυξης της προσωπικότητας με έναν τρόπο που με κάνει να ζω πιο αυθεντικά και πιο καλά, για ότι σημαίνει για τον καθένα αυτό.

Σύμφωνα με αυτήν την οπτική είναι δύσκολο να μιλήσουμε για διαταραχές. Θα προσπαθήσω όμως να σας δώσω μία εικόνα των στοιχείων που μπορούμε να διακρίνουμε όταν μιλάμε για την γενικευμένη αγχώδης διαταραχή.

Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή χαρακτηρίζεται από υπερβολικό άγχος το οποίο παρουσιάζεται δυσανάλογο με τις καταστάσεις της ζωής εκείνη την περίοδο και φαινομενικά δεν μπορεί να εξηγηθεί πλήρως από αυτές. Το άγχος αυτό και τα συναισθήματα που το συνοδεύουν επιμένουν σε βάθος χρόνου και δεν υποχωρούν εύκολα. Το άτομο νιώθει ότι δεν έχει τον έλεγχο αυτού του συναισθήματος ή αισθάνεται ότι είναι σαν μία υπερχειλισμένη δεξαμενή. Το παραμικρό επιφέρει ένταση και αγωνία και κάνει το άτομο να βιώνει τις καταστάσεις με ανησυχία.

Οι σκέψεις είναι αρνητικές και υπερβολικές. Συχνά έχει και σωματικά συμπτώματα όπως δύσπνοια, πονοκέφαλο, στομαχόπονο, δυσκολία στον ύπνο, ή το φαγητό, κούραση, κ.α. Για να μιλήσουμε για γενικευμένη αγχώδης διαταραχή χρειάζεται τα συμπτώματα αυτά να επιμένουν για ένα σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα, τουλάχιστον έξι μηνών.

Βέβαια όταν κοιτάμε μόνο τα συμπτώματα και τη διαταραχή όλα αυτά φαίνονται σαν ασθένεια, ανεξήγητα και χωρίς ροή. Όμως αν το δούμε ολιστικά, κοιτώντας το άτομο στο σύνολο του και στρέφοντας το βλέμμα στην ιστορία του, μπορούμε να βρούμε μία λογική σε όλα αυτά. Τίποτα δεν εμφανίζεται τυχαία. Όλα έχουν κάποιο λόγο που συμβαίνουν απλά δεν τον έχουμε αντιληφθεί.

Για μένα, η αγχώδης γενικευμένη διαταραχή είναι αποτέλεσμα συσσωρευμένου άγχους που έχει μείνει ανέκφραστο και ανεπεξέργαστο για πολύ καιρό. Πιο συγκεκριμένα, το άτομο μάλλον βίωσε πολλές πιεστικές και στρεσογόνες καταστάσεις, τις οποίες όμως πιθανόν δεν αναγνώρισε ως τέτοιες. Ίσως να σχετίζεται με ρόλους και τρόπους λειτουργίας που κάνουν το άτομο να προσπαθεί να ανταποκρίνεται σε όλα με τέλειο τρόπο. Τα άτομα που εκδηλώνουν μεγάλο άγχος συνεχώς προσπαθούν να τα καταφέρνουν, είναι σε ρόλους “καλού παιδιού”, που προσπαθούν να μην στεναχωρούν κανέναν και να τους ικανοποιούν όλους. Ίσως να είναι πιο εύκολο να το κρατήσουν μέσα τους και να πιεστούν, από το να πουν όχι. Όλα αυτά όταν συσσωρεύονται πολύ, μπορεί να κάνουν το άτομα να είναι σε συνεχή ένταση και αγωνία και το παραμικρό να φαίνεται μεγάλο.

Αυτό είναι κάτι που το άτομο έχει μάθει από μικρό, είναι ρόλοι επιβίωσης που ίσως αναπτύχθηκαν σε μικρή ηλικία πιθανά μέσα σε ένα περιβάλλον που είχε πολλές προσδοκίες, συνειδητά ή ασυνείδητα. Έτσι το άτομο έμαθε να ανταποκρίνεται στο περιβάλλον, προσπαθώντας συνεχώς να ικανοποιεί τις προσδοκίες του, με αποτέλεσμα να χάσει το δικό του θέλω.

Φτάνει λοιπόν κάποια στιγμή που αυτό ξεχειλίζει εκδηλώνοντας μία μόνιμη ένταση που μεταφράζεται σε ψυχιατρικούς όρους ως γενικευμένη αγχώδης διαταραχή.

2. Πώς θα με βοηθήσει το Ψυχόδραμα; (ποια είναι η διαδικασία, τα στάδια, τεχνικές, στόχος, διάρκεια και άλλα)

Το ψυχόδραμα μπορεί να βοηθήσει είτε κάποιος είναι σε ομάδα είτε σε ατομική ψυχοθεραπεία, συνοδεύοντας το άτομο να καταλάβει και να αναγνωρίσει τους τρόπους με τους οποίους λειτουργεί.

Στη φιλοσοφία του ψυχοδράματος και της βιωματικής ψυχοθεραπείας, ξεκινάμε πάντα από αυτά που το άτομο έχει μέσα του και το βοηθά στη ζωή. Τις περισσότερες φορές, οι άνθρωποι δεν αναγνωρίζουν τα στοιχεία που έχουν και τα οποία λειτουργούν καλά, αντίθετα, επικεντρώνονται σε όσα δεν λειτουργούν και προκαλούν “πρόβλημα”.

Στην ψυχοδραματική δουλειά με το άτομο, μαθαίνουμε να κοιτάμε τον εαυτό μας με όλα όσα έχει μέσα του, ξεκινώντας από αυτά που ήδη λειτουργούν γιατί αυτά είναι που θα μας κρατήσουν και θα μας βοηθήσουν να δούμε και όλα όσα δεν λειτουργούν το ίδιο καλά και μας δυσκολεύουν. Η ιδέα είναι να μπορέσω να παρατηρήσω τον εαυτό μου με όλα όσα νιώθει και κουβαλάει και να τον κατανοήσω. Να αναγνωρίσω τις ανάγκες του, τους τρόπους με τους οποίους λειτουργεί, τη σχέση του με τη ζωή και με τους άλλους αλλά ακόμα και τη σχέση μου μαζί του. Συνήθως δεν έχουμε καλή σχέση με τον εαυτό μας κι έτσι τον αφήνουμε μόνο του να προσπαθεί να σταθεί στη ζωή. Άλλες φορές, μπορεί ακόμα και να στρεφόμαστε εναντίον του, ασκώντας του ακόμα μεγαλύτερη πίεση, όντας αυστηροί ή πολύ απαιτητικοί μαζί του. Με το να αναγνωρίσουμε όλα αυτά, μπορούμε να δημιουργήσουμε μία καλύτερη σχέση με μας τους ίδιους, πιο συνεργατική, με περισσότερη κατανόηση και αποδοχή, μπορούμε να καταλάβουμε που είμαστε και που θέλουμε να πάμε. Ποια είναι τα επόμενα βήματα μας ώστε να φροντίσουμε τον εαυτό μας και να μην τον αφήνουμε μόνο του να πνίγεται στη δεξαμενή (όπως αναφέρθηκε παραπάνω).

Αναγνωρίζοντας τους ρόλους που μας οδηγούν στην λειτουργία του άγχους και κοιτώντας τον εαυτό μας με φροντίδα, μαθαίνουμε να αναλαμβάνουμε την ευθύνη του εαυτού μας και να δημιουργούμε τη δική μας ζωή. Έτσι, νιώθουμε ότι ελέγχουμε εμείς τη ζωή μας και έχουμε πάντα επιλογές. Νιώθουμε ότι δεν είμαστε μόνοι, ότι αντίθετα έχουμε στήριξη.

Μαθαίνουμε να βιώνουμε τα συναισθήματα μας όποια κι αν είναι αυτά, και να τα εκφράζουμε. Έτσι, η ένταση μαλακώνει, βρίσκει διέξοδο, βρίσκει έναν χώρο όπου μπορεί να εκφραστεί.

Μέσα από εκδραμάτιση, νοερές ή συμβολικές εικόνες, μέσα από το να προσπαθήσουμε να κοιτάξουμε τον εαυτό μας σαν να ήταν κάποιος απέναντι μας που αγαπάμε , δημιουργούμε σχέση μαζί του, βιώνουμε όλα όσα είχαμε συγκρατήσει και αναπτύσσουμε νέους τρόπους λειτουργίας πιο κατάλληλους για τη δεδομένη χρονική περίοδο.

3. Γιατί να το επιλέξω;

Το ψυχόδραμα ταιριάζει στους περισσότερους ανθρώπους γιατί είναι μία μέθοδος πολύ ανθρώπινη και αυθεντική. Δημιουργεί οικειότητα, ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Η σχέση μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου είναι ίση και γνήσια, και η ματιά προς τον θεραπευόμενου είναι με αγάπη και εμπιστοσύνη. Μαζί δουλεύουν για να δημιουργήσουν τα επόμενα βήματα και συνεργάζονται για να προχωρήσουν.

Η βιωματική πλευρά της μεθόδου, μας φέρνει κοντά με τα συναισθήματα μας και ενθαρρύνει την έκφραση. Είναι εστιασμένη στο εδώ και τώρα και δίνει προοπτική για το μετά. Μέσα στην ψυχοδραματική φιλοσοφία δεν υπεραναλύουμε, δεν υπερερμηνεύουμε τα πράγματα, αντίθετα προσπαθούμε να τα κοιτάξουμε από ένα άλλο κέντρο, λιγότερο από το μυαλό και περισσότερο από την καρδιά.

Δίνει εργαλεία στο άτομο τα οποία μπορεί να τα ανακαλεί κάθε στιγμή ακόμα κι όταν είναι μόνο του. Ο στόχος είναι να μάθει να συνοδεύει ο καθένας μόνος του τον εαυτό του και να αναγνωρίζει τις ανάγκες του κάθε στιγμή αλλά ταυτόχρονα να δημιουργεί και δυνατές, αληθινές σχέσεις με τους άλλους.

Το ψυχόδραμα κοιτάει τα πράγματα με μία ματιά φυσική, μία ματιά όπου όλα είναι αποδεκτά ως μέρη της ζωής. Μας μαθαίνει να αναλαμβάνουμε τον εαυτό μας κάθε στιγμή, σε κάθε κατάσταση και να τον κοιτάμε με αγάπη και φροντίδα και όχι ως πρόβλημα και επικριτικά. Η αποδοχή αυτή δίνει πολύ χώρο στο άτομο να είναι όπως είναι και αυτό από μόνο του είναι θεραπευτικό. Τα πράγματα αρχίζουν να αλλάζουν όταν τα κοιτάμε και τα αποδεχόμαστε.

Καθώς βιώνουμε τις καταστάσεις, ανακαλύπτουμε τις απαντήσεις μέσα μας. Υπάρχουν μέσα μας όλες οι απαντήσεις, αρκεί να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες και ο χώρος ώστε να μπορέσουμε να τις ακούσουμε, ώστε να επιτρέψουμε στο κομμάτι μας αυτό που γνωρίζει να αναδυθεί και να ακουστεί.

Επιλέγω το ψυχόδραμα γιατί είναι μία μέθοδος αληθινή, κοντά στον άνθρωπο, γιατί με μαθαίνει να δίνω αξία στον εαυτό μου και σε κάθε μου βήμα, με μαθαίνει να νιώθω, να προχωράω, να δημιουργώ, με μαθαίνει να ζω!