Κατανοώντας την λειτουργία του άγχους

Το άγχος είναι η κατάσταση που μπαίνει ο οργανισμός μου (ψυχικά και σωματικά) προκειμένου να ανταπέξελθει σε κάτι απαιτητικό. Είναι μία κατάσταση εγρήγορσης, ετοιμότητας, προετοιμασίας για γρήγορη και άμεση ανταπόκριση σε κάτι που έρχεται.

Το άγχος είναι ένα μείγμα φόβου, αγωνίας και έντασης.

Νιώθω άγχος όταν αισθάνομαι ότι απειλούμαι ή/και όταν θέλω πολύ να καταφέρω κάτι. Αυτά τα δύο μπορεί να πηγαίνουν μαζί!

Μπορεί να βρίσκομαι μπροστά σε μία νέα κατάσταση για μένα, εντελώς καινούρια, στην οποία δεν έχω καμία προηγούμενη εμπειρία. Αγωνιώ να τα καταφέρω, αγχώνομαι να ανταποκριθώ…

Μπορεί να είναι μία κατάσταση στην οποία στο παρελθόν είχα κακή εμπειρία και τώρα το βιώνω τραυματικά. Η ανάμνηση του παλιού έρχεται, το σώμα μου θυμάται και αντιδρά σύμφωνα με την ανάμνηση του. Φοβάμαι ότι θα συμβεί το ίδιο, ότι θα “τραυματιστώ”.

Μπορεί να είναι μία αντικειμενικά απαιτητική ή απειλητική κατάσταση, που ζητά από μένα όλη την προσοχή μου. Είμαι εμπλεκόμενος σε κάποιο ατύχημα, ή κάποιος που αγαπώ περνά κάτι δύσκολο,π.χ. με την υγεία του.

Το άγχος ενεργοποιεί το σώμα μου προς τον στόχο. Όλο το σώμα μου είναι ενεργοποιημένο προς την κατεύθυνση που κοιτάω, προς τα εκεί που θέλω ή πρέπει να πάω, προς αυτό που καλούμαι να αντιμετωπίσω. Οι κεραίες μου είναι τεταμένες, οι σκέψεις μου στοχευμένες, το σώμα μου έτοιμο να αντιδράσει και σε ένταση. Προετοιμάζομαι γι’ αυτό που έρχεται…

Και αφού περάσει, ηρεμώ. Νιώθω ανακούφιση. Βρίσκομαι σε μία άλλη αντίθετη κατάσταση.

Σε μία άλλη εποχή ή σε μία άλλη τοποθεσία, όπου ο άνθρωπος ζει μέσα στη φύση, το άγχος εμφανίζεται για να προστατέψει τη ζωή! Εμφανίζεται όταν αυτός ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με ένα άγριο ζώο ή όταν ετοιμάζεται να κυνηγήσει. Το σώμα του ενεργοποιείται στον βαθμό που χρειάζεται ώστε να ενεργήσει με τον καταλληλότερο και αμεσότερο τρόπο. Να είναι γρήγορος, να τρέξει, να κινηθεί! Το άγχος γίνεται κίνηση, γίνεται δύναμη στα πόδια ή στα χέρια, γίνεται ταχύτητα! Εκτονώνεται μέσα από τον ίδιο του τον σκοπό.

Στην καθημερινή μας ζωή, όπως έχουμε βρεθεί να ζούμε στη πόλη, το άγχος εμφανίζεται με τον ίδιο τρόπο σωματικά αλλά για άλλα πράγματα που αντιμετωπίζουμε που δεν απαιτούν τόσο πολύ την σωματική μας κίνηση. Απαιτούν εσωτερική κίνηση. Όταν οι πηγές του άγχους μου είναι συγκεκριμένες και λίγες σχετικά, τότε το άγχος μας κρατάει “ζεσταμένους” και ενεργοποιηένους προς της αντιμετώπιση τους, είναι ένας λειτουργικός, χρήσιμος και δημιουργικός τρόπος να προχωράω!

Το δύσκολο στην σύγχρονη ζωή είναι όταν οι πηγές του άγχους μας είναι απροσδιόριστες ή δεν τις έχουμε αναγνωρίσει, υποτιμώντας μία κατάσταση, ή όταν είναι πολλές ταυτόχρονα. Τότε το σώμα μας υπέρ- ενεργοποιείται και αυτή η ενεργοποίηση του σώματος μας, δεν βρίσκει εύκολα εκτόνωση σωματικά. Το σώμα μας είναι σε εγρήγορση, έτοιμο να μπει σε μάχη, όμως όλα όσα μας αγχώνουν είναι νοητικά και συναισθηματικά ή απροσδιόριστα. Έτσι το σώμα κι όλη αυτή η ενέργεια του, μένει μέσα μας, εγκλωβισμένη και περιορισμένη.

Σε αυτό προστίθεται η τάση μας συχνά να μην δίνουμε αξία σε αυτό που αντιμετωπίζουμε, μειώνοντας την δυσκολία του ή μη δίνοντας την φροντίδα και τον χρόνο που χρειάζεται. Κινούμαστε πολλοί από μας, με την απαίτηση να τα καταφέρνουμε πάντα, να μην είμαστε αδύναμοι, να μην λυγίζουμε. Αυτό προκαλεί ακόμα περισσότερο άγχος στον οργανισμό και αποτρέπει ακόμα περισσότερο την έκφραση του άγχους.

Όταν πολύ άγχος συσσωρευτεί μέσα μας για πολλά διαφορετικά πράγματα, και μείνει εκεί για κάποιο διάστημα χωρίς να επιτρέπουμε την έκφραση του, χωρίς να αναγνωρίζουμε την ύπαρξη του, χωρίς να του επιτρέπουμε την λειτουργία του, τότε οδηγούμαστε στην δυσλειτουργική του πλευρά. Το άγχος ξεπερνά το όριο που αντέχει ο οργανισμός μας και γίνεται μία χρόνια κατάσταση, ένας μαθημένος τρόπος λειτουργίας, όντας σε υπερ-διέγερση και σε συνεχή ένταση. Αν μείνουμε πολύ καιρό εκεί, χωρίς να δώσουμε χρόνο, εκτόνωση ή χώρο κατανόησης τότε μπορεί να οδηγηθούμε και σε κρίση πανικού.

Οι κρίσεις πανικού είναι η προσπάθεια του οργανισμού μας να εκτονώσει ένα μέρς όσων κρατάμε μέσα μας εγκλωβισμένα. Σαν μία χύτρα που βράζει, εκτονώνει λίγο αέρα για να μην εκραγεί, έτσι κι ο οργανισμός μας μέσω της κρίσης πανικού εκτονώνει λίγη ενέργεια για να αντέξει.

Αυτό που χρειάζεται είναι να μάθουμε να ακούμε το σώμα μας, να δίνουμε αξία σε όσα αντιμετωμίζει, να σεβόμαστε τις αντοχές του. Σε μία εποχή που μας ωθεί σε συνεχή κίνηση, σε βιασύνη επίτευξης στόχων, χρειάζεται να πάμε ανάποδα και να δίνουμε στον εαυτό μας τον χρόνο που χρειάζεται για να επεξεργάζεται την πληροφορία. Αν μάθουμε να ακούμε καλά το σώμα μας και τα συναισθήματα μας, τότε θα είναι πιο εύκολο να αναγνωρίζουμε τι ανάγκες του και να δίνουμε στον εαυτό μας αυτό που χρειάζεται κάθε φορά. Να του δίνουμε χρόνο για ξεκούραση, να του δίνουμε δραστηριότητες που βοηθάνε στην εκτόνωση μας, να του δίνουμε χώρο να απολαμβάνει τη ζωή.

Η ψυχοθεραπεία είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης του άγχους και των κρίσεων πανικού. Μέσα από την αναγνώριση των τρόπων που λειτουργώ και συσσωρεύω μέσα μου τα συναισθήματα, μπορώ να οδηγηθώ σε μία καλύτερη σχέση με τον εαυτό μου. Οι περισσότερες κρίσεις πανικού οφείλονται σε μη αναγωρισμένες πηγές άγχους, σε συναισθήματα που δεν είχαν χώρο να εκφραστούν, σε λόγια που δεν ειπώθηκαν. Είναι ένα καμπανάκι του οργανισμού, ένα κάλεσμα σε βοήθεια, μία ευκαιρία να αλλάξω μηχανισμούς που δεν με βοηθάνε πια.

Ας φροντίσουμε τον εαυτό μας όταν το ζητάει, όταν μας το λέει και μας δίνει σήματα! Ας τον φροντίσουμε πριν αρχίσει να ουρλιάζει! Ας τον αγαπήσουμε όπως του αξίζει!